Dzie艅 dobry. Troch臋 mnie tu nie by艂o z powodu obowi膮zk贸w zawodowych jak i rodzinnych. Dzi艣 chcia艂abym zastanowi膰 si臋 nad tytu艂em dzisiejszego wpisu, kt贸ry nawi膮zuje do wyk艂adu z edukacji spo艂eczno-przyrodniczej. Czy genetyka stworzy艂a ptasie pi贸ra by mog艂y dzi臋ki nim lata膰? Dzi艣 si臋 tego dowiemy!
Ptaki s膮 tak pospolite, 偶e przestali艣my zwraca膰 uwag臋 na ich genialny wynalazek: upierzenie, kt贸re umo偶liwia im latanie. Jak lataj膮 ptaki? Ptasia lotka ma asymetryczn膮 budow臋, dzi臋ki czemu wytrzymuje si艂臋 napieraj膮cego powietrza. Jej przednia chor膮giewka jest w膮ska i sztywna, tylna za艣 szeroka i elastyczna. Aby wytworzy膰 si艂臋 no艣n膮, ptak nastawia odpowiednio skrzyd艂o, steruj膮c przep艂ywem powietrza nad i pod nim.
Ptaki pochodz膮 od gad贸w, kt贸re dzi艣 kojarzymy z w臋偶ami, jaszczurkami i 偶贸艂wiami. Zatem dlaczego ptaki lataj膮? Odpowied藕 daj膮 nam skamienia艂o艣ci z czas贸w dinozaur贸w.
W 1861 r., zaledwie dwa lata po tym, jak Darwin og艂osi艂 swoje epokowe dzie艂o „O powstawaniu gatunk贸w”, w bawarskim kamienio艂omie robotnicy odkryli wyj膮tkow膮 skamienia艂o艣膰 sprzed 150 mln lat. By艂y to szcz膮tki ptaka wielko艣ci wrony, kt贸rego nazwano archeopteryksem. Mia艂 pi贸ra i inne cechy dzisiejszych ptak贸w. Ale tak偶e 艣lady gadziej przesz艂o艣ci – z臋by, szpony na skrzyd艂ach i d艂ugi kostny ogon.
Inni naukowcy starali si臋 wyja艣ni膰 pochodzenie pi贸r za pomoc膮 badania 艂usek dzisiejszych gad贸w, najbli偶szych 偶yj膮cych krewnych ptak贸w. Zar贸wno 艂uski, jak i pi贸ra s膮 p艂askie. Mo偶e wi臋c 艂uski ptasich przodk贸w wyd艂u偶a艂y si臋 z pokolenia na pokolenie? Potem ich brzegi strz臋pi艂y si臋, tworz膮c pierwsze prawdziwe pi贸ra. Tak偶e przypuszczenie, 偶e zmiany te zachodzi艂y jako przystosowanie do latania, wydawa艂o si臋 sensowne.
Wyobra藕my sobie ptasich przodk贸w jako ma艂e, pokryte 艂usk膮 czworono偶ne gady zamieszkuj膮ce w puszczy pi臋tro koron i skacz膮ce z drzewa na drzewo. Wyd艂u偶aj膮ce si臋 艂uski zapewnia艂yby im coraz lepsz膮 si艂臋 no艣n膮. Ta za艣 umo偶liwia艂aby tym przedptakom wykonywanie coraz d艂u偶szych skok贸w, a potem lot贸w 艣lizgowych.
Mo偶na by st膮d wysnu膰 艣mia艂y wniosek, 偶e nitkowate pi贸ra mia艂 ju偶 przodek wszystkich dinozaur贸w. Dopiero p贸藕niej cz臋艣膰 z jego potomk贸w utraci艂a je w ramach ewolucji.
Geneza pi贸r nie ma nic wsp贸lnego z lataniem, to jakie korzy艣ci czerpa艂y z nich stworzenia, u kt贸rych powsta艂y? Niekt贸rzy badacze s膮 zdania, 偶e upierzenie pocz膮tkowo pe艂ni艂o funkcj臋 izolacyjn膮. Skamienia艂e teropody znajdowano w pozycji z przednimi ko艅czynami wyci膮gni臋tymi nad gniazdem, wi臋c mo偶liwe, 偶e pi贸ra s艂u偶y艂y do os艂aniania m艂odych.
Niezale偶nie od pierwotnego przeznaczenia pi贸ra pojawi艂y si臋 najpewniej miliony lat wcze艣niej, nim pewien szczep dinozaur贸w wpad艂 na pomys艂, by wykorzystywa膰 je do latania. Naukowcy badaj膮 obecnie skrupulatnie teropody, kt贸re s膮 najbli偶ej spokrewnione z ptakami, chc膮c si臋 dowiedzie膰, jak do tego dosz艂o.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Teropody - mo偶na o nim troch臋 poczyta膰.
Ptaki ewoluowa艂y wg bada艅 naukowych od dinozaura: Archaeopteryx lithographica (Teropoda). Wygl膮dem przypomina艂y obecne ptaki.
Rzecz膮 niesamowit膮 jest pisanie tego bloga. Z ka偶dym wpisem dowiaduj臋 si臋 nowych wiadomo艣ci i rozwijam swoj膮 wyobra藕ni臋. A jak jest u Was? Czy chocia偶 w jednym procencie Was zaciekawi艂am? Jestem z siebie dumna, 偶e wytrwa艂am w pisaniu i mam nadziej臋, 偶e uda mi si臋 doj艣膰 do ko艅cowego wpisu i b臋d臋 mog艂a podsumowa膰 swoje odkrycia. :)
https://www.youtube.com/watch?v=42KI6hwy__k - film dla pog艂臋bienia wiedzy dla zaciekawionych tematem ( ja obejrza艂am z du偶膮 ciekawo艣ci膮)!
Brak komentarzy:
Prze艣lij komentarz